Thermografie bij kreupelheden
Gepubliceerd in “Paard en Spul” editie 06, Jaargang 5, 2007.
Tekst: Drs. P. Ooms, erkend paardendierenarts en Irma Wensink, paraveterinair thermografist
Veel orgaansystemen zijn heel belangrijk. Maar als het paard maar iets kreupel loopt dan kan geen enkele prestatie geleverd worden. De dierenarts moet dan ook een grondig onderzoek uitvoeren om er achter zien te komen waar de kreupelheid vandaan komt. Thermografie is hierbij een uitstekend hulpmiddel.
Waardoor is het paard kreupel?
Nadat men opmerkt dat het paard kreupel of onregelmatig loopt wil men weten waar de oorzaak zit. Het lokaliseren van de plaats waardoor het paard kreupel loopt is met behulp van thermografie op te sporen. De interpretatie van de beelden vergt enige ervaring. De oorzaak van een kreupelheid of onregelmatig lopen hoeft niet altijd in het been te zitten. De oorzaak kan ook in de wervelkolom gelegen zijn. Het SI-gewricht kan voor problemen zorgen, en ook het zadel kan de oorzaak van de kreupelheid zijn. En in enkele gevallen ligt het aan de ruiter.
Dit paard liep in de manegebak nog niet echt kreupel, maar… echt lekker liep het ook niet. Aan de onderkant van dit zadel is duidelijk te zien dat de belasting niet mooi verdeeld is over de gehele onderkant van het zadel. De linkerzijde drukt veel meer op de paardenrug dan de rechterzijde. Indien we dit zien gaan we verder kijken waar de oorzaak zit. In dit geval had het paard pijn in zijn rechtervoorbeen. En zorgde er zelf voor dat het gewicht van de ruiter meer op de linkerkant van zijn rug terecht kwam.
De klacht van de ruiter was dat het paard last van de rug had gekregen wat misschien veroorzaakt werd door een niet passend zadel. Het zadel zakte steeds scheef. Vanzelfsprekend krijgt een dergelijk paard ook last van zijn rug. Het zadel (gecontroleerd door de zadelmaker) bleek goed te passen. Op de volte in draf op harde bodem toonde het paard duidelijk kreupel te zijn aan het rechtervoorbeen.
Wordt de blessure in een vroeg stadium opgespoord dan is er een grotere kans op volledig herstel en vooral sneller herstel. Wat kostenbesparend werkt.
Waar zit de oorzaak?
Vage kreupelheden, onregelmatig lopen, wisselend kreupel, allemaal redenen om het gehele paard rondom eens met behulp van thermografie te bekijken. Zit de oorzaak wel in het been? Moeten we het niet hogerop zoeken in de wervelkolom? Of bij rugproblemen ook verder kijken naar de benen? Is het been wat kreupel is daadwerkelijk het enige probleem wat uw paard heeft? Of speelt overbelasting van het been een grote rol? Is uw paard hersteld van de blessure, maar begint het tijdens de training al snel nieuwe problemen te krijgen? Allemaal redenen om het paard eens met behulp van thermografie te bekijken.
Dit zijn achterbenen van een paard wat duidelijk zichtbaar een probleem heeft in het rechterspronggewricht. Aansluitend aan de thermografie is een buigproef uitgevoerd die positief was en daaropvolgend is een röntgenfoto gemaakt. Helaas bleek dit paard spat te hebben. Het afgelopen jaar heeft het paard echter last gehad van zijn overige 3 benen en is hiervoor behandeld. Het ene been herstelde en daarop begon korte tijd later het volgende been problemen te geven. De oorzaak hiervan zat in het spronggewricht. Heel vervelend als dan een overbelaste been meer pijn veroorzaakt en het paard alleen dit gaat tonen.
Thermografie is een zeer gevoelige meetmethode en moet onder strikte voorwaarden uitgevoerd worden.
Met behulp van een speciale camera die warmte uitstraling van de huid vast kan leggen, kan het gehele paard eenvoudig bekeken worden. Het is een veilige en betaalbare methode en er komt geen schadelijke straling bij vrij. Door het vooraf invullen van ons thermografieconsult aanvraagformulier en de eventuele vragen die we aan de telefoon stellen, geven wij alvast vooraf gerichte adviezen en richtlijnen om betrouwbare thermografie opnames te kunnen maken. Allemaal kleine dingetjes die vooraf aan de eigenaar bekend wordt gemaakt. Thermografie is een zeer gevoelige meetmethode die uitstekend bruikbaar is om blessures op te sporen, mits men zich aan de richtlijnen houdt. Op deze manier kunnen zelfs zeer kleine beschadigingen opgespoord worden. Als een eigenaar zich aan onze richtlijnen en adviezen houdt dan haalt men het meeste uit de thermografie.
Doordat een blessure warmte uitstraalt is deze meetbaar met behulp van thermografie. Niet alleen warme gebieden kunnen afwijkend zijn. Ook te koude gebieden kunnen afwijkend zijn.
Dit paard heeft een blauw/paars been. Wat is hier aan de hand?
Een dergelijk paard bekijken we altijd helemaal met behulp van thermografie. Er moet in dit geval altijd verder gekeken worden dan naar dat ene been. Er kan wat aan de hand zijn in dat ene been, echter het is ook goed mogelijk dat dit het enige gezonde been van dit paard is!
Met behulp van thermografie kan dit uitgezocht worden.
Het bewegingsonderzoek.
De thermografie combineren we vrijwel altijd met een beweging- of kreupelheidonderzoek. In het kort; er wordt gekeken hoe het paard op zijn benen en hoeven staat en hoe het paard zijn benen belast. En we laten het paard even stappen en draven op harde bodem, op een rechte lijn en op de volte. Indien nodig wordt dit onderzoek volledig utgevoerd als daar enige aanleiding toe is. Als er enige aanwijzing of twijfel bestaat of er een neurologisch probleem bijv. ataxie meespeelt, zal men het paard een slangevolte of een achtje laten stappen. Heeft het paard ataxie dan is de coördinatie niet goed, dit is het duidelijkste te zien tijdens het stappen van kleine wendingen doordat het paard zich dan slecht kan corrigeren of overcorrigeert (‘dronken loopt’). Tot slot laten we het paard in de bak op een zachte bodem een grote volte links- en rechtsom lopen. Indien we een verdenking hebben op een lokalisatie wordt er een buigproef gedaan. Indien de kreupelheid slecht te lokaliseren is, wordt er van het gehele paard thermografie plaatjes gemaakt met soms zeer verassende bevindingen, die niet uit een bewegingsonderzoek naar boven waren gekomen.
Voorkomen is beter dan genezen.
Erg belangrijk is het dat het paard goed op zijn hoeven staat. Liggen de ijzers er correct onder? Is het toongedeelte niet te lang? Kan het paard goed uit de voeten met dat type ijzer wat het onder heeft. Is het correct bekapt? Er zijn vele bekapmethodes zoals de Strasser methode of NB methode. Echter niet elk paard is hier geschikt voor. Er zijn paarden en pony’s die gewoonweg niet zonder ijzers kunnen lopen. Het is een fabeltje dat een paard wat op hoefijzers staat een slechte doorbloeding krijgt in de onderbenen.
Dit zijn opnames van een paard wat niet lekker liep. Het paard was erg kort gaan lopen terwijl het altijd zeer ruime gangen had.
Een goede smid is goud waard!
Niet correct beslagen en bekapt.
Ongeveer 8 weken later ziet het er gelukkig weer heel wat beter uit.
Het paard liep ook weer naar wens. Correct beslag is zeer belangrijk, deze eigenaren waren er op tijd bij.